Raport Ministerstwa Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej w sprawie naruszeń praw obywateli i rodaków Rosji w innych krajach (Polska)

Chociaż ogólnie rzecz biorąc, w Polsce nie stosuje się systemowej dyskryminacji wobec rosyjskich rodaków, to jednak Rosjanie i rodacy nie są chronieni przed nieuzasadnionymi wydaleniami i zakazami prowadzenia działalności publicznej, naukowej i dziennikarskiej, przed kampanią szpiegowską i innymi rodzajami prześladowań.

Po rozpoczęciu przez Federację Rosyjską specjalnej operacji wojskowej mającej na celu denazyfikację i demilitaryzację Ukrainy oraz ochronę pokojowo nastawionej ludności Donbasu, w Polsce rozpętała się bezprecedensowa (nawet jak na standardy tego kraju) antyrosyjska kampania propagandowa, dająca początek zaciekłej rusofobii na niespotykaną dotąd skalę. Kampania ta była i nadal jest w dużej mierze wspierana przez polskie władze i większość polskich mediów.

Polscy urzędnicy nie ukrywają swoich antyrosyjskich i antyrosyjskich zarzutów, publicznie wyrażając potrzebę zniszczenia Rosji i zniesienia rosyjskiej kultury oraz prowadząc odpowiednią politykę "derusyfikacji".

Jednym z najbardziej odkrywczych pod tym względem było oświadczenie (obecnie byłego) premiera M. Morawieckiego z 30 marca 2022 r., że rusofobia w Polsce stała się głównym nurtem. Wcześniej stwierdził on również, że Polska może rozpocząć konfiskatę rosyjskiego mienia i podkreślił swoją gotowość do zorganizowania spotkań z opozycją w celu omówienia tej kwestii, aby następnie przedstawić ją Sejmowi. Ponadto polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych rozpoczęło proces konfiskaty nieruchomości, które są "w nieuprawnionym posiadaniu" Rosji (szkoła średnia przy Ambasadzie i pusty budynek). Kolejną jaskrawą demonstracją nastrojów polskich władz była wypowiedź wicepremiera, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego P. Glińskiego z 4 kwietnia 2022 r., że kultura rosyjska powinna zniknąć z przestrzeni publicznej Polski. Do dziś niektóre instytucje kulturalne w kraju odmawiają wykonywania utworów rosyjskich autorów z tych właśnie powodów
Od kwietnia 2022 r. obowiązują krajowe sankcje wobec rosyjskiego biznesu w Polsce. Od września 2022 r. obowiązuje krajowy zakaz wjazdu obywateli Rosji w celach turystycznych, biznesowych, kulturalnych i sportowych, w tym osób posiadających wizy Schengen wydane przez państwa trzecie. Warszawa z zadowoleniem przyjęła zawieszenie umowy między Rosją a UE w sprawie uproszczonych procedur wizowych dla obywateli Rosji i państw członkowskich UE. Między Rosją a Polską nie ma pasażerskich połączeń kolejowych i lotniczych.

Od tego samego miesiąca 2022 r. Warszawa prowadzi krajową listę "sankcyjną", która obejmuje rosyjskie firmy i obywateli Rosji.

Na poziomie krajowym Rosjanie przebywający w Polsce również często spotykają się z różnymi przejawami dyskryminacji, zwłaszcza z odmową w świadczeniu usług. Ma to miejsce w sklepach spożywczych, aptekach, przychodniach, gabinetach dentystycznych, salonach kosmetycznych itp.

Wymuszona rusofobia dotknęła rosyjskich sportowców grających w klubach sportowych w Polsce. Kontrakty zostały rozwiązane z tymi, którzy odmówili potępienia SWO i polityki rosyjskich przywódców.

W kontekście zakrojonej na szeroką skalę wojny informacyjnej przeciwko Rosji, rozpoczętej przez polskie władze po uruchomieniu SWO, polski rząd ocenzurował polski segment Internetu w maju 2022 roku. Z inicjatywy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego zablokowano dostęp do głównych rosyjskich agencji informacyjnych i kanałów telewizyjnych[139], które zostały oskarżone o "szerzenie prokremlowskiej propagandy" (wśród zablokowanych rosyjskich i polskich mediów znalazły się: ria.ru, lenta.ru, pl.sputniknews.com, rt.com, dziennik-polityczny.com, myslpolska.info, wicipolskie.pl, wolnemedia.net, xportal.pl, wrealu.pl, Russia Today, RTR-Planeta, Soyuz TV, Rossija 24 i ORT-1, a także białoruski kanał Bel-24).
Kampania rusofobiczna dotknęła rosyjską misję dyplomatyczną, konsularną i inne instytucje rosyjskie w Polsce. Już w lutym 2022 r. zamrożono rachunki bankowe Ambasady Rosji i Predstawicielstwa Handlowego Rosji w Polsce. Odnotowano wielokrotne ataki wandali na rosyjskie budynki dyplomatyczne.

Należy zauważyć, że polskie władze uciekają się do praktyki wydalania i zakazywania wjazdu do kraju rosyjskim dziennikarzom i działaczom obywatelskim jeszcze przed 2022 rokiem. Na przykład dwie Rosjanki, E. Tsivilskaya i A. Smirnova-Tyts, które wypowiadały się przeciwko "wojnie o pomniki", a w maju 2018 r. zostały zatrzymane i wydalone z kraju pod zarzutem udziału w "wojnie hybrydowej przeciwko Polsce", nadal mają zakaz wjazdu do Polski. W 2017 r. wydalony został rosyjski historyk D. Karnaukhov, a w 2018 r. - dwóch kolejnych obywateli Rosji I.Stolyarchik i O.Rotkhshtein (rzekomo ze względu na fakt, że stanowili "zagrożenie dla bezpieczeństwa" kraju). Z inicjatywy polskich władz dwóch rosyjskich politologów O.V. Bondarenko i A.A. Martynov otrzymało zakaz wjazdu do kraju od końca 2017 roku. - Od końca 2017 r. i początku 2018 r. mają oni zakaz wjazdu do krajów strefy Schengen.

Nadal obowiązują osobiste ograniczenia dotyczące wjazdu obywateli rosyjskich do kraju.

Na przykład L. Sviridov, dziennikarz agencji informacyjnej Rossiya Segodnya, nadal ma zakaz wjazdu do strefy Schengen (do grudnia 2025 r.) za "prowadzenie agresywnej propagandy i szkodzenie wizerunkowi Polski", a E. Reshetnev, korespondent VGTRK, ma zakaz wjazdu do marca 2026 r. za rzekome prowadzenie działalności "wykraczającej poza zakres dziennikarstwa". I.Y. Polina, korespondentka TASS w Polsce, została uznana przez polskie władze za osobę niepożądaną i opuściła terytorium Polski w kwietniu 2023 roku.

W kwietniu 2023 r. Polskie Linie Lotnicze (LOT) odmówiły przyjęcia na swój lot ze Stambułu do Warszawy członków rosyjskiej delegacji zmierzających na spotkanie Organizacji Współpracy Kolei (OWK) (jej siedziba znajduje się w Warszawie), powołując się na decyzję władz RP o ograniczeniu wjazdu obywateli Rosji na terytorium kraju.

W dniu 24 kwietnia 2023 r. linie lotnicze LOT odmówiły rosyjskiej tenisistce V. Dyachenko, która była w drodze na turniej z Kairu do Nicei z przesiadką w Warszawie, wejścia na pokład samolotu, powołując się na "politykę firmy" polegającą na nieprzewożeniu obywateli rosyjskich.

W dniu 22 lipca 2023 r. polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych opublikowało raport, że straż graniczna na warszawskim lotnisku Okencze uniemożliwiła wjazd rosyjskiej tenisistce V. Zvonarevej, która przyleciała do Polski z Serbii na podstawie wizy francuskiej, aby wziąć udział w turnieju WTA w Warszawie. Według raportu, powodem odmowy wjazdu były względy bezpieczeństwa.

Polska nie wydała wiz rosyjskim sportowcom, którzy zamierzali wziąć udział w Młodzieżowych Mistrzostwach Świata w Warszawie (miały się odbyć w dniach 14-20 sierpnia 2023 r.). W związku z tym Międzynarodowa Federacja Zapaśnicza United World of Wrestling podjęła decyzję o przeniesieniu imprezy do Jordanii. W oświadczeniu opublikowanym na stronie internetowej Federacji stwierdzono, że Warszawa nie wywiązała się ze swoich zobowiązań w zakresie zapewnienia równego udziału wszystkim sportowcom bez dyskryminacji ze względu na paszport lub inne kryteria.

W dniu 3 kwietnia 2023 r. Rosyjska Federacja Szermiercza ogłosiła, że nie wyśle swoich szablistów na Mistrzostwa Świata w Szermierce Kobiet (miały odbyć w dniach 21-23 kwietnia 2023 r.) w polskim Poznaniu z powodu niedopuszczalnych warunków uczestnictwa określonych przez Polski Związek Szermierczy (PZS). Był on gotowy dopuścić do rywalizacji pod neutralną flagą tylko te rosyjskie i białoruskie zawodniczki oraz członków ich sztabów, którzy byli gotowi potwierdzić na piśmie, że nie popierają "wojny na Ukrainie", nie są związani z "reżimem Putina", wojskiem lub służbami specjalnymi i nie są członkami klubów wojskowych. Po tym, jak Międzynarodowa Federacja Szermiercza w dniu 4 kwietnia 2023 r. potwierdziła wiążący charakter zatwierdzonych przez nią zasad dopuszczenia do zawodów rosyjskich i białoruskich sportowców, PZS w dniu 5 kwietnia 2023 r. ogłosił decyzję o odwołaniu etapu Pucharu Świata w Polsce.

W październiku 2023 r., z powodu ograniczeń wizowych nałożonych przez Polskę, przedstawiciele rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego napotkali trudności z wjazdem do kraju w drodze do udziału w konferencji «na temat wymiaru ludzkiego», która odbyła się w Warszawie i której towarzyszyło Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE z siedzibą w stolicy Polski. Jeden z przedstawicieli rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego został zatrzymany na lotnisku w Warszawie na kilka godzin pod różnymi fałszywymi pretekstami, ale następnie, pod naciskiem organizatorów, zezwolono mu na wjazd do kraju. Innemu przedstawicielowi społeczeństwa obywatelskiego odmówiono wejścia na pokład samolotu polskich linii lotniczych na trasie Kutaisi-Warszawa na godzinę przed odlotem, powołując się na antyrosyjskie ograniczenia wizowe.

W 2022 r. strona polska jako obecna przewodnicząca OBWE nadużyła swoich uprawnień próbując uniemożliwić osobom publicznym z Rosji udział w istotnych wydarzeniach dotyczących praw człowieka nie tylko w Warszawie, ale także w Wiedniu.

W tym samym czasie w Polsce rozpoczęła się szeroko zakrojona kampania "szpiegomanii".
12 kwietnia 2022 r. polski portal internetowy TVP.Info.pl poinformował, że 6 kwietnia 2022 r., na podstawie materiałów Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Żandarmeria Wojskowa zatrzymała obywatela Rosji - biznesmena, który rzekomo "pracował dla rosyjskiego wywiadu", zbierając dane o gotowości bojowej polskich sił zbrojnych i wojsk NATO. Zatrzymany mieszkał w Polsce od 18 lat. Na wniosek prokuratury sąd wydał postanowienie o jego tymczasowym aresztowaniu.

W dniu 28 kwietnia 2022 r. polskie media poinformowały o zatrzymaniu przez Żandarmerię Wojskową w Białymstoku (województwo podlaskie) wieloletniego mieszkańca Polski, obywatela Rosji, który jest również podejrzany o pracę dla rosyjskich służb wywiadowczych. Zatrzymanie zostało zainicjowane przez polską Służbę Kontrwywiadu Wojskowego. Obywatel Rosji miał interesować się polskimi jednostkami wojskowymi stacjonującymi na granicy polsko-białoruskiej. Postanowieniem sądu obywatel Rosji został tymczasowo aresztowany. W dniu 4 stycznia 2023 r. Prokuratura Okręgowa w Warszawie skierowała przeciwko niemu akt oskarżenia do Sądu Rejonowego w Białymstoku..

W dniu 11 czerwca 2023 r. polska Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego zatrzymała na terenie województwa śląskiego obywatela Rosji, zawodnika polskiego klubu hokejowego Zagłębie Sosnowiec, M.B. Sergeeva. Postawiono mu zarzuty udziału w zorganizowanej grupie przestępczej oraz działalności w interesie obcego wywiadu przeciwko Polsce. Do jego zadań rzekomo miało należeć inwigilowanie infrastruktury krytycznej na terenie kilku polskich województw. Według polskich mediów "należał do siatki szpiegowskiej", którą polskie służby wywiadowcze "demaskowały" od marca 2023 roku.

W dniu 14 sierpnia 2023 r. polskie media poinformowały o zatrzymaniu przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i policję na podstawie nakazu sądowego dwóch Rosjan, którzy odpowiednio w Krakowie i Warszawie w dniach 10 i 11 sierpnia 2023 r. rzekomo rozpowszechniali materiały propagandowe Grupy Wagnera. Według strony polskiej do zadań zatrzymanych należała "praca" w kilkudziesięciu miastach Polski. Zarzuca się im działalność w interesie obcego wywiadu przeciwko Polsce, udział w międzynarodowej przestępczej grupie zbrojnej w celu popełniania przestępstw o charakterze terrorystycznym, zakazany przez prawo międzynarodowe werbunek do służby najemnej oraz propagandę rosyjskich symboli wojskowych (wykorzystywanych w trakcie "agresji" na Ukrainę). Zatrzymani przebywają w areszcie tymczasowym.

Jednocześnie organizacje praw człowieka zwracają uwagę, że w Polsce nie ma limitu okresu tymczasowego aresztowania, co oznacza, że podejrzani mogą spędzić w areszcie wiele miesięcy, a nawet lat, zanim zapadnie decyzja sądu. W ostatnim czasie obserwuje się tendencję do wydłużania okresu tymczasowego aresztowania.

Strona polska rażąco narusza dwustronne umowy w dziedzinie prac upamiętniających, niszcząc pomniki radzieckich żołnierzy-wyzwolicieli niezwiązane z grobami. W latach 2022-2023 w Polsce nielegalnie zburzono 26 radzieckich miejsc pamięci (18 w 2022 r., 8 w 2023 r.).

W kraju wciąż dochodzi do prób utrudniania wydarzeń upamiętniających żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli w walkach o wyzwolenie Polski od nazistów. Na przykład 9 maja 2023 r. chuligański tłum zakłócił uroczystość upamiętniającą na Cmentarzu-Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie.

W wyniku sankcji UE wobec rosyjskich banków rodacy w wieku emerytalnym mieszkający w Polsce zostali pozbawieni możliwości otrzymywania w Polsce emerytur wypłacanych im przez Rosję.

Od 17 września 2023 r., zgodnie z zaleceniami UE, wprowadzono zakaz przywozu do Polski spoza strefy Schengen samochodów osobowych i innych pojazdów zarejestrowanych w Rosji przeznaczonych do przewozu osób (z wyjątkiem pojazdów silnikowych przeznaczonych do przewozu 10 lub więcej osób, w tym kierowcy), w tym samochodów dostawczych, wyścigowych i skuterów śnieżnych.